انجام پروژه Delphi تصمیم‌گیری گروهی

رست مطالب
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
    چگونه تصمیم درست بگیریم؟!
    گام­‌های تصمیم­‌گیری (Decision Making) چیست؟
    انواع فرایندهای تصمیم­گیری
    موفقیت در کدام است، تصمیم‌گیری فردی یا گروهی؟
    روش دلفی (Delphi Method) چیست؟
        فرضیات روش دلفی:
        ویژگی­‌های بارز تکنیک دلفی:
    روش دلفی فازی چیست؟
    کاربرد روش دلفی
    کی باید سراغ تکنیک دلفی برویم؟
    روش دلفی چگونه انجام می­‌شود؟
    با نکات زیر حرفه‌­ای شوید:
    تفاوت روش دلفی با طوفان فکری
    ضعف‌­ها و نقدهای Delphi Method
    مثال پرسشنامه دلفی
    پیشنهاد کتاب


روش دلفی (Delphi method) از مهمترین و پرکاربردترین تکنیک‌هایی است که در زمینه جمع‌آوری نظرات و اطلاعات مورد استفاده قرار می‌گیرد و برای تصمیم‌گیری‌های مهم در کسب‌وکار بسیار موثر است. در این روش از نظرات متخصصان حوزه مورد نظر به شکلی خاص استفاده می‌‌شود. در ادامه به معرفی این تکنیک می‌پردازیم.
چگونه تصمیم درست بگیریم؟!

در دنیای امروز با وجود حجم زیاد اطلاعات و گستردگی گزینه­‌های (Alternatives) مختلف برای انتخاب، گاهی دچار سردرگمی می­‌شویم که گزینه بهتر کدام است؟؟ فرض کنید قصد خرید خودرو را دارید و معیارهای میزان شتاب و قدرت موتور، قیمت، طراحی، برند و ایمنی برایتان اهمیت دارد.
با مراجعه به بازار و جستجو در اینترنت ناگهان با ده‌ها گزینه روبرو می‌­شوید و ذهن شما را برای انتخاب گزینه مناسب به شدت مشغول و تصمیم‌­گیری را مشکل می‌کند، حال تصور کنید اگر هدف بررسی 500 گزینه با 40 معیار و انتخاب مطلوب­‌ترین گزینه باشد آن وقت با پیچیدگی بیشتری در تصمیم­‌گیری مواجه خواهیم شد! بنابراین در این مقاله تصمیم داریم دانش شما را در این زمینه افزایش دهیم.

 
گام­‌های تصمیم­‌گیری (Decision Making) چیست؟

به طور معمول، به جهت تصمیم­‌گیری باید مراحلی را پشت سر گذاشت: شناسایی مساله، پیدا کردن راه حل‌های اجتماعی، ارزیابی گزینه‌ها، انتخاب مدل تصمیم گیری، اتخاذ تصمیم

گام‌های تصمیم گیری در تکنیک دلفی
انواع فرایندهای تصمیم­گیری

برای یادگیری روش دلفی بهتر است با فرایندهای تصمیم‌گیری آشنا شوید. فرایندهای تصمیم‌گیری متنوعی وجود دارند که ما به چند مورد آن اشاره می‌­کنیم.

    تصمیم­گیری سازمانی (Organizational Models of Decision Making):

تصمیم­‌گیری سازمانی در واقع فرایند شناسایی و حل مشکلات مربوط به سازمان است و در پاسخ به این سوال که آیا عملکرد سازمان راضی کننده است یا خیر؟ و یافتن علل کاستی و راه حل­‌های مربوطه و اتخاذ بهترین تصمیم جهت رفع آن­‌ها. در این فرایند مدیران با توجه به قدرت و نفوذ سازمانی خود تصمیمات را اتخاذ می­‌کنند. تصمیم­‌گیری سازمانی تحت تاثیر عواملی چون عوامل عقلایی مانند هزینه و زمان، عوامل روانشناختی از جمله تجربیات، ارزش­‌ها، عوامل فرهنگی، سیاسی، اندازه سازمان، ارتباطات سازمانی قرار می­‌گیرد. مدل رهیافت علمی مدیریت، مدل کارنگی و مدل ظرف زباله (Garbage Can Model) از جمله فرایندهای تصمیم­گیری سازمانی است.

 

    تصمیم­گیری فردی:

در تصمیم­گیری فردی، برخلاف تصمیم­گیری سازمانی تصمیمات مدیر وابسته به فرد است و به عوامل سازمانی مرتبط نیست. الگوی منطقی- عقلائی(Rational Model) و مدل منطق گرائی محدود (عقلانیت محدود شده (Rationality Bounded) دو نمونه­‌ی این مدل­‌ها هستند.
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
 
موفقیت در کدام است، تصمیم‌گیری فردی یا گروهی؟

گرچه در اغلب سازمان­‌ها ما با هر دو نمونه تصمیم­‌گیری فردی و گروهی مواجه هستیم اما رشد و توسعه فناوری ارتباطات و تحولات فرهنگی از عواملی هستند که میزان مشارکت افراد در تشکیل تیم­‌ها و تصمیمات مشارکتی را افزایش داده است لذا بسیاری از تصمیمات در سازمان‌­ها به صورت کمیت‌ه­ای و مشترکی گرفته می­‌شود، حال سوال این است بهترین روش تصمیم­‌گیری گروهی چیست؟

مشهورترین تکنیک­های تصمیم­گیری گروهی (Group Decision Making): شیوه طوفان فکری (Brain Storming) و تکنیک دلفی (Delphi Method).

در مطالب قبلی به تکنیک طوفان فکری (Brain storming) پرداختیم که می‌توانید آن مطلب را نیز مطالعه فرمایید.
پیشنهاد مطالعه:
تغییرات نسخه هفتم پمباک؛ مقایسه PMBOK 6 و PMBOK 7

 
روش دلفی به صورت پرسشنامه از متخصصین صورت می‌گیرد - PMPiran
روش دلفی (Delphi Method) چیست؟

رند (RAND) روش دلفی را در دهه 1950 توسعه داد که در اصل تأثیر فناوری بر جنگ را پیش­‌بینی می‌­کرد. روش دلفی شامل گروهی از متخصصان می‌­شود که به طور ناشناس به پرسشنامه‌­ها پاسخ می‌­دهند و متعاقباً بازخوردهایی را به صورت بازنمایی آماری از “پاسخ گروه” دریافت می­‌کنند، پس از آن روند دوباره تکرار می‌­شود.

هدف کاهش دامنه پاسخ­‌ها و رسیدن به چیزی نزدیک به اجماع (Consensus) متخصص است. روش دلفی به طور گسترده‌­ای پذیرفته شده و امروزه نیز مورد استفاده قرار می­‌گیرد.

 
فرضیات روش دلفی:

    نتایج حاصل از قضاوت­‌های گروهی نسبت به قضاوت فردی از اعتبار و کیفیت بالاتری برخوردار است.
    تعامل افراد باعث اتفاق نظر قوی­تری می‌­شود و نسبت به قضاوت­‌های حاصل از استنتاج‌­های آماری اعتبار بیشتری دارد.
    روش دلفی یک روش ساخت­یافته (Structured) برای اتفاق­ نظر است.

 
ویژگی­‌های بارز تکنیک دلفی:

    ناشناس بودن (Anonymity) : مهمترین ویژگی آن گمنام بودن متخصصان (Experts) در فرایند پاسخگویی است. با توجه به خاصیت تاثیرپذیری نظرات در فرایند پاسخگویی گروهی به صورت حضوری، این روش به گونه‌­ای انجام می‌­شود که این اثر کاهش یابد.
    تکرار (Iteration): به منظور رسیدن به توافق این روش چندین دور تکرار می­‌شود.
    بازخورد (Feedback): نتایج دوره قبل در اختیار شرکت­ کنندگان قرار می‌گیرد و آن­‌ها نظرات خود را بر این اساس به‌­روزرسانی می­‌کنند.
    استفاده از متخصصین: پاسخ­‌دهندگان در روش دلفی افراد خبره و متخصص می­‌باشند.

 azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
روش دلفی فازی چیست؟

مسائل در دنیای واقعی از قطعیت کامل برخوردار نیستند و غالبا ابهاماتی در مورد یک پدیده وجود دارد. ریاضیات، نظریه مجموعه‌­های فازی را برای مقابله با این موضوع ارائه نمود. تلفیق روش دلفی و منطق فازی، تکنیک (Fuzzy Delphi Method)FDM را به وجود آورد.

مزیت این روش نسبت به روش دلفی سنتی این است که پاسخ­‌دهندگان با عبارات کلامی و توصیفی می‌­توانند نظر خود را بیان کنند همچنین همان­طور که ذکر شد می­‌توان ابهام را در اطلاعات به دست آمده مورد بررسی و پردازش قرار داد.

جدول زیر تبدیل عبارات زبانی به اعداد فازی را نشان می­‌دهد.

جدول زبانی و اعداد دلفی فازی (مارتینز و کانل، 2011)
عبارات زبانی     اعداد فازی مثلثی
خیلی کم     (0,0,0.25)
کم     (0,0.25,0.5)
متوسط     (0.25,0.5,0.75)
زیاد     (0.5,0.75,1)
خیلی زیاد     (0.75,0.75,1)

 
کاربرد روش دلفی

با توجه به این­که ریشه این واژه از کلمه یونان قدیم به نام “پیشگوی دلفی (Delphi Oracle)”برگرفته شده می­‌توان به کاربرد ویژه این روش که همان پیش­بینی (Forecast) است پی برد.

علاوه بر این به منظور تعیین اهمیت شاخص‌های تصمیم‌گیری و غربال­گری شاخص‌ها از طریق رسیدن به یک اجماع استفاده می‌شود. روش دلفی از تکنیک‌های پرکاربرد در تحلیل کسب‌وکار است.

 
کی باید سراغ تکنیک دلفی برویم؟

این روش به ویژه در شرایطی استفاده می شود که:

    لازم است متخصصین در مورد مساله یا مشکل پیچیده‌­ای اظهار نظر کنند و از طرفی متخصصین حوزه در دسترس باشند.
    افراد خبره در مناطق جغرافیایی پراکنده باشند.
    لازم باشد ناشناختگی داده­‌های جمع­‌آوری حفظ شود.
    توافق/ اجماع گروهی مدنظر باشد.

پیشنهاد مطالعه:
تحلیل PESTEL (پستل) ابزاری حرفه‌ای برای تحلیل محیط بیرون سازمان
روش دلفی چگونه انجام می­‌شود؟
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
اگر می­‌خواهید روش دلفی را یاد بگیرید با ما همگام باشید.

گام 1 روش دلفی: انتخاب یک مجری

مرحله اولیه روش دلفی انتخاب راهنما است.

پیشنهاد می­‌شود این کار را خودتان انجام دهید یا می­‌توانید در سازمان خود فرد بی­طرفی نیز پیدا کنید. انتخاب شخصی که از تحقیقات و جمع آوری داده­‌ها اطلاع داشته باشد برای شما بسیار مفید خواهد بود.

 

گام 2 روش دلفی: شناسایی متخصصان خود

موفقیت روش دلفی شما به هیئت متخصصی بستگی دارد که جلسه دلفی را برگزار می­‌کنند.

شرکت کنندگان افرادی با یادگیری مناسب و ماهر در یک موضوع خاص می‌باشند.

 

گام 3 روش دلفی: تعریف مسئله

مرحله بعدی، تعریف مسئله­‌ای است که شما می­‌خواهید از طریق روش دلفی حل کنید.

متخصصان باید درک کنند که در مورد چه موضوعی قرار است اظهار نظر ­کنند. به همین دلیل است شما باید یک تعریف دقیق از مشکل خود به متخصصان ارائه دهید.

 

گام 4 روش دلفی: دور اول سوالات را بپرسید

در دور اول، شما باید سوالات کلی را مطرح کنید تا درک گسترده‌­ای از متخصصان و دیدگاه‌­های آن‌­ها در مورد رویدادهای آینده داشته باشید.

سوالات ممکن است بصورت نظرسنجی انجام شود.

سپس، شما باید پاسخ‌­ها را جمع‌­آوری کنید و رئوس مطالب را شرح دهید، هرگونه نظرات فرعی را بیرون رانده و به دنبال دیدگاه‌­های اصلی متخصصان خود باشید.

 

گام 5 روش دلفی: دور دوم سوالات را بپرسید
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
با توجه به پاسخ به سوالات دور اول، سوالات باید توضیح بیشتری در مورد موضوع بدهند تا مسائل را بتوانند به صورت صریح توضیح دهند.

مهم است که این سوالات نیز به صورت نظرسنجی یا بررسی ارائه شوند.

سپس، به همان روشی که در دور اول انجام دادید، باید نتایج را جمع‌­آوری کنید، معیارهای غیر مهم را تفکیک کرده و پاسخ­‌های مشترک را جستجو کنید. برای حذف معیارهای غیر مهم در طیف لیکرت 5 تایی، در صورتیکه میانگین شاخصی زیر 3 باشد آن شاخص حذف می گردد.

شما در اینجا باید به یاد بیاورید که ما سعی داریم توافقنامه‌­ای را از طریق این مراحل ایجاد کنیم.

 

گام 6 روش دلفی: دور سوم سوالات را بپرسید

انتظار می­‌رود که آخرین دور از سوالات، مرحله تصمیم‌­گیری اساسی باشد.

به همین دلیل است که شما باید بر روی نقاط تفاهم تمرکز کنید و باید مجددا شاخص­‌ها غربالگری شوند.

شما باید به نکاتی توجه کنید که همه متخصصان در آن متمرکز شده­‌اند. در صورت نیاز­، ممکن است برای دور دیگری از سوالات بروید تا به توافق نزدیکتر برسید.

 

گام 7 روش دلفی: براساس یافته‌­های خود عمل کنید

در مرحله آخر روش دلفی وقتی همه دورهای مختلف سوالات شما به پایان رسید، انتظار می­‌رود که متخصصان شما به توافق برسند و شما یک چشم‌­انداز آتی برای آن رویداد خواهید داشت.

 
با نکات زیر حرفه‌­ای شوید:

 

    تعداد راندهای دلفی از قبل مشخص و ثابت نیست منتها در مقالات روش دلفی بین دو تا سه دور پیشنهاد شده، یکی از راه‌­های تشخیص تعداد راند این است که معیاری اضافه و کم نشود و یا از ضریب کندال (محاسبه توسط اکسل) استفاده شود.
    توافق معینی در خصوص تعداد متخصصان وجود ندارد ولی در مقالات بین 5 تا 10 نفر توصیه شده است.
    می­‌توانید از طیف‌های 5، 7 و 10 تایی لیکرت استفاده کنید ولی آستانه حذف شاخص را باید تعیین کنید.

پیشنهاد مطالعه:
مهارت حل مسئله چیست؟ راهبردها، روش‌ها و ابزارهای Problem Solving

 
تفاوت روش دلفی با طوفان فکری
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
روش دلفی اغلب با تکنیک طوفان فکری مقایسه می­‌شود. یک تفاوت اساسی بین تکنیک دلفی و روش طوفان فکری است: در تکنیک دلفی، هیچ تعامل مستقیم گروهی وجود ندارد، شرکت­کنندگان با یکدیگر درگیر مکالمه نیستند، نمی‌­توانند با یکدیگر گفتگو کنند و از عقاید یکدیگر استفاده نمی­‌کنند، همان­طور که در طوفان فکری انجام می­شود.

با استفاده از روش دلفی، شما به ایده­‌های فردی یکدیگر پی می‌­برید و بعداً، در جلسه دوم، می‌­توانید به ایده­‌های آن­‌ها بپردازید و بیشتر از آن­‌ها استفاده کنید در حالی­که یک جلسه طوفان فکری برای جلسات گروه­‌های تعاملی شناخته شده است.

 
ضعف‌­ها و نقدهای Delphi Method

بعد از شناخت روش دلفی و کاربردهای آن به نقاط قوت و محدودیت‌­های آن می‌­پردازیم.

مزایای روش دلفی:

    می‌­توان به یک اجماع سریع دست یافت.
    شرکت­‌کنندگان برای رسیدن به توافق لازم نیست با هم در یک اتاق باشند.
    افراد می‌­توانند نظرات خود را برعکس “تفکر گروهی” بیان کنند.
    می‌تواند شامل طیف گسترده‌ای از متخصصان باشد.
    هزینه نسبتاً کم برای مدیریت و تجزیه و تحلیل
    این امکان وجود دارد که مقدار زیادی داده بدست آورید.
    روشی را ارائه می‌­دهد که می‌­تواند در صورت کمبود داده مورد استفاده قرار گیرد.

 

محدودیت­‌های روش دلفی:

    با نظرات بسیار متفاوت یا تغییرات بزرگ در نظرات به خوبی کنار نمی‌آید.
    دیدگاه مجری ممکن است در تحلیل غالب باشد.
    نظرات مختلف ممکن است به اندازه کافی بررسی نشده باشد.
    می‌تواند وقت­گیر باشد.
    به انگیزه شرکت­‌کنندگان بالا نیاز دارد.
    موفقیت در روش بستگی به کیفیت شرکت­‌کنندگان دارد.

 
مثال پرسشنامه دلفی

به‌کارگیری روش دلفی در حوزه پزشکی در خصوص تعیین پارامترهای موثر بر بیماری آسم.

در این مثال از 15 پزشک متخصص ریه استفاده شده و در 3 دوره، 12 معیار را بررسی کردند تا اینکه در نهایت 5 شاخص به عنوان مهمترین­‌ها انتخاب شدند. در این مثال از طیف لیکرت 5 مرحله‌­ای استفاده شده است.

مطالعه با تمرکز بیشتر
تصمیم گیری گروهی | مزایا، معایب و انواع روشها
✔ تصمیم گیری پیشرفته     ✔ مختص کاربر ویژه    
  ۵دیدگاه

انواع روش های تصمیم گیری گروهی
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
در درس انواع تصمیم گیری گفتیم که تصمیم‌گیری را می‌توان به دو دسته‌ی تصمیم گیری فردی و تصمیم گیری گروهی تقسیم کرد.

معمولاً تصمیم گیری فردی، جذاب‌تر به‌نظر می‌رسد و در کلاس‌های درس و کتاب‌های تصمیم گیری هم، بخش بیشتری به تصمیم گیری فردی اختصاص پیدا می‌کند. اما اگر کمی فکر کنیم می‌بینیم که اتفاقاً بسیاری از چالش‌ها و دردسرهایی که ما تحمل می‌کنیم، ناشی از ضعف در تصمیم گیری گروهی است:

    اگر زندگی آپارتمانی را تجربه کرده باشید، با چالش‌های جلسات ساختمان هم سر و کار داشته‌اید.
    جلسات هیأت مدیره نمونه‌ی دیگری از جلسات گروهی است که چالش های تصمیم گیری در آن‌ها به خوبی محسوس و مشهود است.
    بسیاری از استارت‌آپ‌ها هم، با دردسرهای تصمیم گیری دست و پنجه نرم می‌کنند.
    حتی یک گروه دوستی نسبتاً کوچک هم برای انتخاب مقصد یک سفر مشترک، نیازمند تصمیم گیری گروهی است و اتفاقاً بسیاری از ما، اختلاف‌نظر‌ها و دلگیری‌های ناشی از روش تصمیم گیری را در این نوع گروه‌ها تجربه کرده‌ایم.

همه‌ی ما کمابیش از این‌که کارهای تیمی قوی، نادر هستند گله می‌کنیم. #موانع کاری تیمی بسیار متنوع هستند؛ اما در این میان نباید از ضعف در تصمیم گیری گروهی هم به عنوان یکی از مهم‌ترین این موانع غافل شویم.

بخشی از اختلاف‌نظرها در کار تیمی یا خود را مستقیماً در زمان تصمیم گیری نشان می‌دهند و یا بعداً در زمان اجرا مشخص می‌شود که تعارض‌ها و دشواری‌ها، ریشه در زمان تصمیم گیری داشته است.

اما جالب این‌جاست که تصمیم گیری گروهی برای اغلب ما در مقایسه با تصمیم گیری فردی جذابیت کمتری دارد. شاید چون فکر می‌کنیم چنین مسائلی باید دغدغه‌ی مدیران ارشد باشد؛ یا این‌که احساس می‌کنیم به صورت روزمره با آن‌ سر و کار نداریم.

این در حالی است که هزینه‌ی تصمیم‌های گروهی اصلاً کوچک نیست و ما چه در زندگی فردی و چه جمعی، هزینه‌های فراوانی را به خاطر تصمیم‌های گروهی نامطلوب پرداخت می‌کنیم.
اهمیت تصمیم گیری گروهی

جان گستیل (John Gastil) کتابی دارد با عنوان دموکراسی در گروه های کوچک و در آن به چالش‌ها و راهکارهای ارتباط و تعامل و تصمیم گیری در گروه های کوچک پرداخته است (+).

او معتقد است که بسیاری از مشکلات اجتماعی و سیاسی در مقیاس کلان ناشی از این است که ما فرایندهای تعامل گروهی را در مقیاس‌های کوچک‌تر تمرین نکرده‌ایم.

به عبارت دیگر، وقتی بلد نباشیم فرایند تصمیم گیری را در یک گروه ۳۰ نفری مدیریت کنیم، طبیعی است که در یک جمع ۳۰۰ نفری یا جامعه‌ی ۳۰ میلیون نفری هم ضعیف عمل خواهیم کرد.

به عبارت دیگر، ما نباید تصمیم گیری گروهی را ناچیز بشماریم و از کنار آن به سادگی عبور کنیم. اتفاقاً هر چقدر راه و چاه تصمیم گیری های گروهی را بهتر بشناسیم، در سطح کلان هم جامعه‌ی بهتر و ساز و کارهای کارآمدتری خواهیم داشت.

او حتی اصول و چارچوب‌هایی را هم برای یک دموکراسی گروهی کوچک در جمع دوستی یا یک سازمان کوچک فهرست می‌کند. از جمله این‌که:

محدودیت در دسترسی کامل به این درس

دوست عزیز. مطالعه مجموعه درس‌های تصمیم گیری پیشرفته، صرفاً برای کسانی امکان پذیر است که هر دو شرط زیر را دارا باشند:

    کاربر ویژه متمم باشند.
    پروژه درس تصمیم گیری را انجام داده باشند و پروژه آنها پذیرفته شده باشد.

ضمناً اگر کاربر ویژه متمم باشید، به درس‌های بسیار بیشتری دسترسی پیدا می‌کنید که فهرست آن‌ها را می‌توانید در این‌جا ببینید:

 فهرست درس‌های متمم

البته از میان درس‌ها و مطالب مطرح شده، ما فکر می‌کنیم شاید بهتر باشد ابتدا مطالعه‌ی مباحث زیر را در اولویت قرار دهید:

  تفکر سیستمی

  مهارت یادگیری

  مدل ذهنی

  تصمیم گیری

و سپس به سراغ تصمیم گیری پیشرفته بیایید.
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
ثبت نام | اطلاعات بیشتر

مزایا و معایب تصمیم گیری گروهی

علاوه بر کتابهای تصمیم گیری، تقریباً هر کتابی که موضوع آن رفتار سازمانی است، بخشی را به مزایا و معایب تصمیم گیری گروهی اختصاص داده است. از کنار این فهرست‌ها نباید به سادگی عبور کنید.

چون پیام مهم آن‌ها این است که  تصمیم گیری گروهی به ذات خود، خوب یا بد نیست و همان‌قدر که می‌تواند مفید و سازنده باشد، ممکن است مخرب و غیرمفید هم باشد.

صرفاً پس از آشنایی با مزایا و معایب بالقوه می‌توانید درباره‌ی مفید یا غیرمفید بودن تصمیم گیری گروهی – در مورد مشخصی که مد نظر شماست – قضاوت کنید.

با این مقدمه ابتدا چند نمونه از مزایای تصمیم گیری گروهی را که در بیشتر منابع وجود دارد فهرست می‌کنیم و سپس به سراغ معایب می‌رویم (+/+/+):

مزایای تصمیم گیری گروهی

    یک‌کاسه شدن دانش و تخصص و تجربه‌ی افراد مختلف می‌تواند به بهبود کیفیت تصمیم گیری کمک کند (به‌ شرطی که در گروه به اندازه‌ی کافی تنوع وجود داشته باشد)
    حافظه‌ی گروه بهتر از حافظه‌ی یک فرد است. پس می‌توان گفت در تصمیم گیری گروهی، شما از یک اَبَرحافظه استفاده می‌کنید که تجربیات گذشته را به خوبی به خاطر دارد و در به یادآوردن و به‌کارگیری آن‌ها خطا نمی‌کند.
    پیش‌فرض‌ها و محاسبات نادرست، در بیشتر تصمیم‌های ما انسان‌ها وجود دارند و نمی‌توان هرگز آن‌ها را به طور کامل حذف کرد. اما در تصمیم گیری گروهی، احتمال این‌که همه یک پیش‌فرض نادرست داشته باشند یا همه یک محاسبه را به شکل نادرستی انجام دهند کاهش پیدا می‌کند.
    پذیرش بهتر نتیجه‌ی تصمیم گیری هم ویژگی بالقوه‌ی دیگر تصمیم گیری گروهی است. این پذیرش دو منشاء دارد. یکی این‌که به هر حال افراد در تصمیم‌گیری شرکت داشته‌اند و دشوارتر است که با آن مخالفت کنند. دیگر این‌که بسیاری از مخالفت‌های انسان‌ها با تصمیم‌ها، ناشی از ناآگاهی آن‌ها به حواشی و جزئیات است. حضور در جسله تصمیم گیری آن‌ها را با جزئیات آشنا می‌کند و منطق آن‌ها نتیجه را بهتر خواهد پذیرفت.
    افراد مختلف، رویکردهای متفاوتی را برای حل مسئله و تصمیم‌گیری به‌کار می‌گیرند و تنوع در رویکردها می‌تواند مفید باشد.
    اگر در گروه افرادی با سطح تجربه‌ی متفاوت وجود داشته باشد، این نوع تصمیم‌گیری‌ها نوعی آموزش برای اعضای کم‌تجربه‌تر محسوب می‌شوند و به تقویت قدرت تصمیم گیری فردی آن‌ها کمک می‌کنند.

معایب تصمیم گیری گروهی

    معمولاً تصمیم گیری گروهی به زمان بیشتری احتیاج دارد و به سرعت تصمیم گیری فردی نیست. شاید شما در جلساتی شرکت کرده باشید که هدف آن‌ها تصمیم‌گیری روی یک موضوع مشخص است،‌ اما به نظر می‌رسد که یک عمر زمان هم برای اتخاذ تصمیم نهایی کافی نیست.
    نباید اثر فشار اجتماعی و همرنگی با جماعت و تفکر گروهی را نادیده بگیریم. هر یک از این پدیده‌ها می‌توانند مانع تصمیم گیری بهینه شوند. در حدی که شما نهایتاً با یک تصمیم فردی (یا اقلیتی) روبرو هستید که به اندازه‌ی یک تصمیم گیری گروهی برای آن هزینه کرده‌اید.
    چنین جلساتی می‌توانند منشاء تعارض و اختلاف‌های جدی باشند. در حدی که تصمیم گیری به پایان می‌رسد؛ اما تعارض‌ها و کدورت‌های به وجود آمده باقی می‌مانند.
    جابجایی اهداف (goal displacement) یکی دیگر از دردسرهای تصمیم‌گیری گروهی است. شما هدف جلسه را تصمیم گیری درباره‌ی یک مسئله‌ی مهم اعلام می‌کنید؛ اما یکی از حاضرین که مدت‌هاست با فرد دیگری مشکل دارد، این جلسه را فرصتی می‌بیند تا او را در حضور جمع بی‌آبرو کرده یا تحقیر کند. در تعریف جابجایی اهداف چنین می‌گویند: «وقتی افراد در جلسه حاضر می‌شوند تا به هدفی غیر از هدف تعیین‌شده برای جلسه دست پیدا کنند.»
    تقسیم مسئولیت‌ها هم یکی دیگر از تبعات تصمیم گیری گروهی است. چون اعضای گروه فکر می‌کنند بار تبعات منفی تصمیم بر عهده‌ی آن‌ها نیست، ممکن است آن‌چنان‌که باید و شاید روی نتیجه‌ی نهایی پافشاری نکنند. البته این ویژگی گاهی اوقات می‌تواند یک مزیت محسوب شود: زمانی که همه می‌دانند باید یک تصمیم جسورانه گرفته شود اما هیچ‌کس به تنهایی جرأت این کار را ندارد.

تکنیکهای تصمیم گیری گروهی

در واقع بحث اصلی ما در تصمیم گیری گروهی، پرداختن به روش‌ها و تکنیکهای تصمیم گیری گروهی است. بنابراین باید بگوییم که این درس، صرفاً مقدمه‌ای است تا انگیزه‌ی شما را برای مطالعه‌ی درس‌های بعدی در زمینه‌ی تصمیم گیری گروهی افزایش دهد.

تکنیک های تصمیم گیری گروهی از موضوعات ساده‌ای مثل روش دلفی آغاز می‌شوند و به بحث‌های پیچیده‌تری مانند ائتلاف و روش‌های رأی گیری می‌رسند.

در آینده به تدریج با انتشار درس‌های جدید در زمینه‌ی روش های تصمیم گیری گروهی، معرفی مختصری از آن‌ها هم به انتهای این درس افزوده خواهد شد.
ش دلفی (Delphi method) فرآیندی است که برای رسیدن به نظر یا تصمیم گروهی از طریق نظرسنجی از گروهی از کارشناسان استفاده می‌شود. این  روش در دسته تکنیک های تصمیم گیری خبره یا تصمیم گیری چندمعیاره قرار می گیرد. کارشناسان به چندین دور از پرسشنامه ها پاسخ می دهند و پاسخ ها پس از هر دور جمع آوری شده و با گروه به اشتراک گذاشته می شود. کارشناسان می توانند پاسخ های خود را در هر دور بر اساس نحوه تفسیر “پاسخ گروهی” ارائه شده به آنها تنظیم کنند.هدف نهایی این است که یک اجماع واقعی درباره آنچه که گروه فکر می کند، باشد.
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
این روش برای اولین بار توسط دالکلی و هلمرده در سال ۱۹۵۰ برای موسسه راند ارائه شد. این روش در مواردی که دانشی ناکامل و نامطمئن در دسترس باشد و یا محدودیت هایی از لحاظ کاربرد قوانین، فرمولها و مدل های ریاضی مشاهده شود، مورد استفاده قرار می گیرد. بدین منظور نظرها و قضاوتهای افراد در یک حیطه معین جمع آوری می شوند. به عبارت دیگر قضاوت به متخصصان آن امر سپرده می شود. عنوان دلفی برگرفته از نام معبدی معروف در شهر دلف یونان باستان است که در آن معبد، کاهنان یونانی مردم شهر را از وقایع و حوادث آینده مطلع می ساختند، امری که هم اکنون متخصصان مطالعه آینده انجام میدهند. روش دلفی در EXCEL و SPSS قابل انجام است.
مراحل روش دلفی

برخی از سازمان ها در دستیابی به اهداف خود با مشکلات یا چالش های متفاوتی مواجه می شوند. دلیل آن این است که با توجه به اینکه چندین مسیر برای رسیدن به یک هدف نهایی وجود دارد، اتفاق نظر (یا اندکی) در سطح شرکت در مورد اینکه سازمان باید به دنبال چه جهتی باشد، وجود ندارد. با این حال، استفاده از تکنیک دلفی به حل مشکل کمک می کند. تکنیک دلفی از متخصصان با دانش گسترده در مورد موضوع استفاده می کند، بنابراین به سازمان شما اجازه می دهد مسیر درست را برای دستیابی به موفقیت دنبال کند. مراحل این تکنیک عبارتند از:

۱- تشکیل تیم ناظر

۲-انتخاب خبرگان و صاحبنظران

۳- توزیع پرسشنامه

۴-تحلیل راند اول پرسشنامه دلفی

۵-توزیع پرسشنامه برای بار دوم

۶-تحلیل راند دوم پرسشنامه دلفی

۷- تجزیه و تحلیل پاسخ های رسیده در راند های انجام شده

۸-بررسی نیاز به انجام راند بیشتر

۹-محاسبه ضریب کندال

۱۰-نتیجه گیری
مراحل روش دلفی
مراحل روش دلفی
پرسشنامه روش دلفی

در روش دلفی از پرسشنامه استفاده می شود.  چون هدف اخذ نظرات صاحب نظران و خبرگان است، بنابراین نیازمند پرسشنامه می باشد. پرسشنامه روش دلفی به صورت پرسشنامه با طیف لیکرت است. طیف لیکرت ۵ تایی، ۷ تایی و… در این روش استفاده می شود. همچنین برای استفاده از روش دلفی فازی، پرسشنامه تفاوتی نخواهد داشد. پس از جمع آوری داده ها، فازی سازی انجام می شود.
نقاط قوت دلفی

-روشی است انعطاف‌پذیر که در زمینه‌های فراوانی کاربرد دارد.
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
-ارتباطات در قالب یک گروه را با وجود محدودیت‌های زمانی و مکانی، امکان‌پذیر می‌سازد.

-در هزینه‌های مالی و زمان مشارکت‌کنندگان صرفه‌جویی می‌کند.

-احتمال تأثیرپذیری اعضا از ایده‌ی یکدیگر، در مقایسه با گروه‌های با ارتباط رودررو، کاهش می‌­یابد.

-گمنام و ناشناس بودن اعضا برای یکدیگر، موجب خلاقیت، صداقت و توازن ایده‌ها می‌شود.
نقاط ضعف دلفی

-در رابطه با تفسیر و تحلیل نتایج و نیز تعریف اتفاق‌نظر، این روش از راهنما و استاندارد توافق شده‌ای بهره نمی­‌برد. این اشکال در چگونگی انتخاب مشارکت‌کنندگان نیز مشاهده می‌شود.

-تعمیم دادن نتایج همیشه ممکن نیست، چراکه ممکن است گروه دیگری به نتیجه‌ی متفاوتی برسند و نمی‌توان نتیجه گرفت که نتیجه‌ی حاصل شده، تنها نتیجه‌ی ممکن یا نتیجه‌ی صحیح است.

-روش دلفی مستلزم تعهد بالای مشارکت‌کنندگان است. با این حال در طول فرایند، معمولا بسیاری از آنان از پژوهش کناره‌گیری می‌کنند.

ممکن است آن حد از غنا و عمق ایده‌ها را، آن­‌طور که در گروه‌های رودررو مشاهده می‌شود، نداشته باشد.
آموزش روش دلفی
گام اول
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
اولین گام در استفاده از روش دلفی، روشن شدن این مطلب است که آیا اهداف شما از پژوهش، سنجش نظرات گوناگون درباره‌ی یک موضوع است یا اینکه می‌خواهید گروه را به سوی یک اتفاق‌نظر سوق دهید. این طبقه‌بندی، در اجرای روش دلفی بسیار مهم است. به‌طور کلی اگر هدف شما ایجاد یک توافق بین اعضاست، ترجیح بر این است که سه دور یا بیشتر طراحی کنید و ترکیب اعضا هم در کل فرایند ثابت باشند.
گام دوم

از آنجا که در روش دلفی، مشارکت‌کنندگان نقش محوری ایفا می‌کنند، بایستی معیارهای شفافی برای انتخاب آنان وجود داشته باشد. تعداد مشارکت‌کنندگان بستگی زیادی به موضوع و همچنین زمان و منابع در دسترس دارد. هرچند ممکن است پژوهش به روش دلفی از هفت نفر تا هزار نفر نیز انجام شود اما گروه‌هایی با ۱۰ تا ۵۰ عضو پیشنهاد می‌­شود.
گام سوم

پرسش­نامه‌ی راند اول از سؤالات باز  و بسته تشکیل می شود،. زیرا باعث می‌­شود با تشویق مشارکت‌کنندگان به طوفان ذهنی نتایج بهتری به‌دست بیاید. با توجه به اهداف پژوهش موردنظر، معمولا پرسش­نامه‌ی راند اول را می‌توان بر اساس مرور دقیق ادبیات موجود و نیز مشورت گرفتن از افراد مرتبط طراحی کرد.

پس از ارسال پرسش­نامه بایستی پیگیری‌های لازم انجام شود تا همه‌ی افراد به آن پاسخ دهند، چراکه نرخ بالای پاسخ‌دهی به پرسش­نامه، اعتبار تحقیق را افزایش می‌دهد. معمولا نرخ ۷۰ درصد، مشارکت خوبی است.
گام چهارم

طراحی پرسشنامه راند دوم و توزیع آن مانند راند اول است. این روند تا زمانی که همه افراد در عوامل پرسشنامه توافق داشته باشند انجام می شود.
ش دلفی چیست؟

روش دلفی (Delphi method) که به عنوان تکنیک تخمین-گفتگو- تخمین (ETE) (Estimate-Talk-Estimate) هم شناخته می‌شود، یک روش سیستماتیک و کیفی برای پیش‌بینی است که با جمع‌آوری نظرات گروهی از کارشناسان از طریق پخش چندین دور پرسشنامه محقق می‌شود. این روش بر کارشناسانی متکی است که در مورد یک موضوع خاص آگاه هستند بنابراین می‌توانند نتیجه سناریوهای مختلف را پیش‌بینی کنند، احتمال وقوع یک رویداد را بررسی کنند یا درباره یک موضوع خاص به نتیجه برسند.

پس از هر دور جمع‌آوری پرسشنامه‌ها، خلاصه‌ای از دور آخر به کارشناسان ارائه می‌شود که این کار به هر کارشناس اجازه می‌دهد تا پاسخ‌های خود را با در نظر گرفتن پاسخ گروه تنظیم کند. این فرآیند تحلیل فردی کارشناس را با مزایای خرد جمعی ترکیب می‌کند.

 با نگاهی عمیق‌تر به هدف این تکنیک، می‌بینیم که استفاده از روش دلفی برای تسهیل ارتباطات گروهی ساختاریافته به منظور رسیدن به توافق در مواجهه با مشکلات پیچیده است. از اصول این روش این است که ذهن‌های بیشتر بهتر از یک ذهن عمل می‌کنند، و بنابراین این روش منجر به پیش‌بینی‌های دقیق‌تری می‌شود.
روش دلفیروش دلفی – عکس از pexels.com

فهرست مطالب
آشنایی با روش دلفی

روش دلفی در ابتدا در دهه ۱۹۵۰ توسط Olaf Helmer و Norman Dalkey از شرکت Rand ابداع شد. این نام به Oracle Delphi، یک کاهن در معبد آپولو در یونان باستان اشاره دارد که به خاطر پیشگویی‌هایش معروف است.

همانطور که گفته شد روش دلفی شامل چندین دور پرسشنامه کتبی است که به کارشناسان اجازه می‌دهد نظرات خود را به صورت ناشناس بیان کنند. پس از جمع‌آوری پاسخ کارشناسان به هر دور از پرسشنامه‌ها، مجری تمامی پاسخ‌ها را جمع‌آوری کرده و گزارشی از خلاصه‌ی پاسخ‌ها را به هر کارشناس ارائه می‌دهد. کارشناسان این گزارش را بررسی می‌کنند و با پاسخ‌های کارشناسان دیگر موافقت یا مخالفت می‌کنند. پس از این، کارشناسان پرسشنامه دیگری را پر می‌کنند که به آنها فرصت می‌دهد نظرات به روز شده خود را بر اساس آنچه از گزارش فهمیدند، ارائه دهند و در جهت توافق کار کنند. روش دلفی زمانی کامل می‌شود که توافق حاصل شود.
فرآیند روش دلفی

ابتدا مجری گروهی از کارشناسان را بر اساس موضوع مورد بررسی انتخاب می‌کند. پس از تایید همه شرکت‌کنندگان، برای هر یک از اعضای گروه پرسشنامه‌ای برای اظهار نظر در مورد موضوع بحث بر اساس نظر شخصی، تجربه یا تحقیقات قبلی ارسال می‌شود.
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
پرسشنامه‌ها به مجری جلسه بازگردانده می‌شوند تا نظرات را دسته‌بندی کند و گزارشی از نظرات کارشناسان تهیه کند. یک نسخه از گزارش به همراه فرصتی برای اظهار نظر بیشتر برای هر شرکت‌کننده ارسال می‌شود. در پایان هر جلسه، تمام پرسشنامه‌ها به مجری بازگردانده می‌شود تا تصمیم بگیرد که آیا یک دور دیگر لازم است یا نتایج برای انتشار آماده هستند. دورها را می‌توان تا رسیدن به توافق تکرار کرد.
 1. موضوع و هدف را مشخص کنید.

مهم است مسئله‌ای را که می‌خواهید حل کنید و چیزی را که می‌خواهید با استفاده از روش دلفی به آن برسید، تعریف کنید. مطمئن شوید که می‌دانید چه چیزی را می‌خواهید پیش‌بینی کنید.
۲. گروهی از کارشناسان و یک مجری را انتخاب کنید.

کارشناسان می‌توانند افراد داخل یا خارج سازمان باشند. مجری باید موضعی بی‌طرف داشته باشد و فردی با تجربه در زمینه تحقیق و جمع‌آوری داده‌ها باشد.
مجری

(تسهیل کننده) یا مجری یک عنصر کلیدی در روش دلفی است. این مسئولیت اوست که پروژه مورد نظر را درک کند، ابزارهای مناسب را به کار گیرد، کارشناسان را استخدام کند، اندازه و ترکیب گروه مناسب را بداند، دانش و نظرات مناسب را از کارشناسان جمع‌آوری کند، تفکر خلاق کارشناسان را تسهیل ‌کند، پاسخ‌های متنوع آنها را جمع‌آوری، ترکیب (هم از نظر کیفی و هم کمی) و مجدداً توزیع کند و همه این کارها را به شیوه‌ای مؤثر و به‌موقع انجام دهد. بنابراین، مجموعه مهارت‌های تسهیل کننده برای روش دلفی به اندازه تمام جنبه‌های دیگر این روش مهم است. با توجه به جهت‌گیری‌هایی که معمولاً در تصمیم‌گیری وجود دارند، مهارت‌های مجری نباید نادیده گرفته شود.

یکی از جهت‌گیری‌هایی مجری که به ‌عنوان یک مشکل بالقوه در روش دلفی شناخته شده است، اعمال نظر خود در فرآیند تحلیل و بازپخش نظرات است. یک راه حل برای مقابله با این جهت‌گیری‌ها، استفاده از چک لیست‌های استاندارد برای طبقه‌بندی پاسخ‌های کارشناسان است.
کارشناسان

پیشنهادهایی برای انتخاب گروه کارشناسان وجود دارد:

    از کارشناسان با حوزه دانش مناسب استفاده کنید.
    از کارشناسان با دیدگاه‌های ناهمگن استفاده کنید.
    بین ۵ تا ۲۰ متخصص را انتخاب کنید.

۳. پرسشنامه دور اول را پخش کنید.

مجری اولین پرسشنامه را در اختیار کارشناسان قرار می‌دهد. نوع سؤالات دور اول معمولاً باز هستند، زیرا به کارشناسان اجازه می‌دهد تا با طوفان فکری ایده‌های خود را مطرح کنند. مجری تمام پاسخ‌های پرسشنامه را جمع‌آوری می‌کند و گزارش خلاصه‌ای از پاسخ‌ها را در اختیار کارشناسان قرار می‌دهد. در گزارش، هویت کارشناسان ناشناس می‌ماند تا آنها را تشویق کند که نظرات خود را آزادانه بیان کنند.

درباره طوفان فکری بیشتر بدانید.
۴. پرسشنامه دور دوم را پخش کنید.

پرسشنامه دور دوم باید با تحلیل پاسخ‌های دور اول ایجاد شود. هر گونه شباهت بین پاسخ‌ها را شناسایی کنید و محتوای نامربوط را حذف کنید، تا پرسشنامه دوم بتواند به سمتی رود که بین کارشناسان اتفاق نظر به وجود بیاید.
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
[e-mail]
صادقی 0936-729-2276
azsoft.ir
هنگامی که کارشناسان به پرسشنامه دوم پاسخ می‌دهند، ممکن است نظراتشان ثابت بماند یا پس از مطالعه خلاصه گزارش دور اول و درک و تفسیر نظرات سایر کارشناسان، آن را تغییر دهند. پس از تکمیل پرسشنامه دوم، مجری خلاصه گزارش دوم را در اختیار کارشناسان قرار می‌دهد.
۵. پرسشنامه دور سوم را پخش کنید.

با همان ایده دور دوم به دور سوم بروید. پرسشنامه سوم باید با تحلیل پاسخ‌های پرسشنامه دوم ایجاد شود. کارشناسان بر اساس نظرات خود از گزارش خلاصه پاسخنامه در نوبت دوم به پرسشنامه سوم پاسخ خواهند داد.